Bolides onder vallend gesternte

Pieter Welters

LOCHEM - De vroege nacht van vrijdag 13 (!) augustus 2010 zou zich een unieke Perseïdenkans voordoen die ons Europeanen al jaren was onthouden: een goede Perseïdennacht. Er zou zich in de vroege nacht een activiteitenpiekje voordoen, en er was geen maan. Al dagenlang was er op allerlei plaatsen koortsachtige voorbereiding waar te nemen en de RedLightGroup vormde daarop geen uitzondering.

20.98

Waarneemactie 13 augustus 2010. Foto's © Pieter Welters en RedLightGroup

Zo was de gehele club op Papenslag aanwezig? Nee, ondergetekende was er het eerst tegen 22 uur en een kwartiertje later kwam Paul C. en dat was het. Marten was met Marcel en Frans naar Kafoep afgereisd, om zo de kans op synchroonwaarnemingen te vergroten...

Dat het weer nou meewerkte kon je niet zeggen. Het had geregend en grote velden cirrus en andere hoge bewolking bleven maar overtrekken. Ook was er nog een kleine kans op een verdwaalde bui, die gelukkig verstek liet gaan. Maar een flinke stortbui had ons instrumentarium niet natter kunnen maken dan het al was. Het was extreem vochtig. Alles wat buitenstond droop binnen vijf minuten van het dauwwater. Maar tussen de wolkensluiers door was af en toe wel heel mooi de Melkweg zichtbaar.

Instrumentarium

De meegebrachte "zooi" was anders dan op "gewone" waarneemnachten. Paul had zijn Celestron CG-5 met een gloednieuwe Canon EOS 50D camera erop met EF-S 10-22mm f/3.5-4.5 USM Ultra-Wide Zoom Lens. Problemen waren er ook: de bedauwde groothoeklens die om de minuut met een 12v-föhn dorrggeblazen moest worden, en de uitrichting op de pool ging ook niet jofel, omdat de poolzoeker scheefstond in de montering. Na een onbedoelde schop tegen het statief stond de montering echter plotseling foutloos op Polaris gericht en konden de opnamen toch beginnen! Paul heeft een aantal zeer fraaie vuurbollen vastgelegd, zoals hieronder te zien.
Naar verluidt is Paul's eerstvolgende aanschaf een anti-dauwlint voor zijn optiek.

Dit in tegenstelling tot de auteur. De schrijver dezes had een Canon EOS 350D(A) op een Super Polaris met Peleng Fisheye. Het anti-dauwlint hield de condens keurig van de lens, maar de Perseïden vertoonden bij hun verschijning een sterke voorkeur voor de tijdspanne tussen de opnamen. Vliegtuigsporen te over op de foto's, maar in de 16 opnamen van 2 minuten elk, was slechts 1 heel klein meteoorspoortje vastgelegd, en vermoedelijk niet eens een Perseïde... Achteraf was het ook beter geweest het CLS-clipfilter te verwijderen om meer lichtwinst te krijgen. Zo leer je elke nacht weer wat...

Daarnaast had de auteur nog een TeleVue refractor op een azimutale GR-mini opgesteld om ondertussen nog wat visueel waar te nemen, maar vanwege dauwproblemen lag deze kijker snel weer in de auto.

Perseïde. Paul Colenbrander, Canon EOS 50D camera, Canon 10-22 ef-s op 10mm f3.5 ISO 2000 90sec.	Perseïde. Paul Colenbrander, Canon EOS 50D camera, Canon 10-22 ef-s op 10mm f3.5 ISO 3200 45sec.
Puntperseïde. Paul Colenbrander, Canon EOS 50D camera, Canon 10-22 ef-s op 10mm f3.5 ISO 2000 90sec.	Lang maar zwak spoor langs M31. Perseïde? Gezien radiant twijfelachtig. Paul Colenbrander, Canon EOS 50D camera, Canon 10-22 ef-s op 10mm f3.5 ISO 2000 90sec.
Prachtig lang lichtspoor. Gezien de radiant geen Perseïde. Paul Colenbrander, Canon EOS 50D camera, Canon 10-22 ef-s op 10mm f3.5 ISO 2500 60sec.	Perseïdevuurbol. Paul Colenbrander, Canon EOS 50D camera, Canon 10-22 ef-s op 10mm f3.5 ISO 2500 60sec.
Het enige lichtspoor door Pieter gefotografeerd (00:23 UT). Canon EOS 350D (Baader gemodificeerd) CLS-filter, Peleng 8mm f/3.5 fisheye lens, 2 min, 1600 Iso. Gezien de richting vermoedelijk geen Pereseïde.

Nachtelijk bezoek

We hadden allebei zo goed als het ging onze optiek opgesteld en aangesloten. Er brak rond middernacht een uurtje aan zonder veel bewolking, en de de camera's - ieder voorzien van programmeerbare bediening - konden aan het werk. Ondertussen konden Paul en ik onze aandacht verleggen naar meegebrachte koffie, koeken, sigaren en wijn. Toen we goed en wel in onze natbedauwde tuinstoelen zaten, kwam er ineens een invasie van auto’s de Papenslag op. Eerst dachten we nog dat Paul of Marten zich had bedacht … maar nee, het bleken andere astro-liefhebbers te zijn.

Uiteraard gingen we direct kijken. In totaal bleek er een achttal personen te zijn, die ook hun apparatuur kwamen opstellen om waar te nemen. Ze hadden afgesproken via astroforum.nl. Ze vertelden dat ze wel vaker op Papenslag kwamen, ook doordeweeks zodra het helder is, met name 's winters als ze niet tot in de kleine uurtjes hoeven te wachten op de duisternis. Verbazingwekkend dat we elkaar nooit eerder hier waren tegengekomen!

Redlightgroup kenden ze wel van internet. Behalve ligstoelen en camera's op fotostatieven hadden twee van hen ieder een 40cm dobson neergezet, waarvan één geheel zelfbouw, incl. zelf geslepen spiegel! Paul is dus niet meer de enige met een 16-duims. "Schrijf er maar niets over op de site", zei hij. Maar ja, we leven in een land met persvrijheid...

Ruim na tweeën betrok de hemel weer en nam het opruimen een aanvang: het opbergen van 7,5 km kletsnatte snoeren, dito monteringen, statieven, accu's, klapstoelen en nog zowat, waarna we ons in onze bedauwde bolides over de nachtelijke landwegjes weer huiswaarts konden begeven in de hoop op nog wat resterende nachtrust op te pikken.

Kafoep

De sectie Kafoep heeft ondertussen - aldus Marten - tussen de sluiers nog door best veel meteoren gezien, waarvan meer dan anders met nalichtend spoor, en een hele mooie om 01.45u (Martens schatting) noordwest 30° hoogte, ongeveer vertikaal naar beneden en eindigend in een groenige bal. We schatten magnitude -5 à -6. Alleen daarvoor zou je er een avond voor gaan zitten, aldus onze correspondent. Marten had ook een niet zo lang nalichtend spoor met de verrekijker zien verwaaien: ook boeiend!

Al met al ondanks bewolking en andere ongemakken een geslaagde Perseïdennacht. Er was e.e.a. te zien aan meteoren, maar toch viel de totale Perseïdenactiviteit ons wat tegen; van Perseïden dan, niet van de waarnemers.

Terug