Min en plus

Pieter Welters

Marten luidde de astroklok: Zou het wat zijn om deze zomerse zaterdagavond te gaan waarnemen en wie had er zin in en gelegenheid? Het zag er niet slecht uit voor die nacht en de maan hield zich nog wat in. Kijken waar en wanneer? De secties Hengelo en Apeldoorn hadden helaas andere bezigheden, zodat Marten en de auteur dezes overbleven. De keuze voor de waarneemplek was snel gemaakt: Kafoep, het welbekende afgelegen weiland langs de Voorster Beek.

20.70

Het was prachtig helder, op deze zaterdagavond in juli. De eerste-kwartiermaan ging rond middernacht sfeervol onder en het was fris, zelfs op deze hoogzomernacht. Marten en ondergetekende hadden hun instrumenten aan de kofferbak ontworsteld, gemonteerd en gepolariseerd. Alles verliep naar wens, totdat ik de FS2-besturingskast van mijn Zeiss-montering op de accu aansloot. Plus, min, links, rechts, hoe was 't ook alweer...? Enfin, toen ik de montering inschakelde en het displaytje zwart bleef, zag ik tot mijn schrik dat er iets grondig fout was...

Waarneemactie 17/18 juli 2010. Foto's © Pieter Welters en RedLightGroup

Shit happens

Een waarneemactie van onze club, ergens in het veld, is eigenlijk altijd een logistiek huzarenstukje. Daar kom je vooral achter als er wat misgaat. Een auto die blijft steken in de modder, maar zelfs iets simpels als een vergeten ringetje, adaptertje of snoertje kunnen de complete expeditie tot een fiasco maken... Ook twee accuklemmetjes verwisselen kan een plotseling en voortijdig einde van een veelbelovende waarneemnacht betekenen.

Gelukkig heeft de FS2-besturing een zekering die eruitknalt zodat de (dure) elektronica gespaard blijft. Maar ook om een zekering van een paar dubbeltjes kun je knap verlegen zitten, zeker als je net je apparatuur hebt opgesteld en uitgericht, om 23 uur ergens in de outback achter Voorst...

Als de nood het hoogst is, is de wanhoop nabij. Maar soms ook de redding, ditmaal in de vorm van Martens betrouwbare Honda, die gelukkig nog met standaard zekeringen was uitgerust. Zo kon ik de zekering die gewoonlijk toeziet op de linkerkoplamp van Martens automobiel, tijdelijk gebruiken om mijn kijkerbesturing alsnog van de essentiële "prik" te voorzien.

Deep Sky avonturen

Zelfs onder het enorme waagstuk dat werd uitgehaald met zijn kostbare auto-elektronica, bleef Marten lakoniek als altijd. Alsof er niets aan de hand was richtte hij ondertussen vrolijk hij zijn C8 op alles wat de zomerhemel zo interessant maakt: M8, M20, M17, M16, M11, M13, M27 enz.

Uw verslaggever stuurde de weer tot leven gewekte FS2-besturing met de Mewlon naar een onbeduidend planetair neveltje, luisterend naar de poëtische naam NGC 7008. Het verbaasde mij dat dit zwakke neveltje, zonder goto totaal onvindbaar, visueel toch nog duidelijk midden in het beeldveld prijkte (zij het met OIII-filter). Dus besloot ik er een kiekje aan te wagen.

NGC 7008 (CYG) is een zwakke planetaire nevel op ca. 2800 lichtjaren van ons verwijderd. De helderheid is slechts m 13. De nevel werd in 1787 ontdekt door Friedrich Wilhelm Herschel. Foto door de auteur op 17 juli 2010. Optiek: Takahashi Mewlon 210mm f/12. Camera: Canon EOS 350D (Baader gemodificeerd) met Astronomik CLS clip filter. 6 x 120 sec., 1600 iso; 21:50-22:08 UT. Deze nevel is ca. 80" groot (2x Jupiter).

Sky quality

Toen we rond half twee ons instrumentarium weer aan de kofferbak hadden toevertrouwd, richtten we het ongewapende oog nog even hemelwaarts. Hoewel de grijze nachten op hun eind liepen was het deze nacht nog niet astronomisch donker. Maar het scheelde niet veel, want de Melkweg liet zich fraai zien boven ons hoofd.

Zo rond 1:30 uur, toen het op zijn donkerst was, was het tijd om de nieuwe aanwinst van de club eens aan de tand te voelen: de SQM (Sky Quality Meter). Dit apparaatje zal ons in staat stellen bij iedere waarneemnacht een objectief en betrouwbaar oordeel te geven over de omstandigheden op de waarneemplek: de hemelkwaliteit, uitgedrukt in magnituden per vierkante boogseconde (m/"²). Meer over de de SQM en hemelkwaliteit is te lezen in een apart artikel. Kafoep bereikte deze nacht 20.70 m/"². Niet slecht voor een zomernacht.

Tegen tweeën was het tijd om huiswaarts te keren, maar niet voordat de zekering weer op zijn oude plaats was teruggekeerd om Martens thuisreis wat te verlichten.

Terug