Laad de hele framesetEmissiewerk in de Provence

Pieter Welters

In de laatste twee weken van september 2008 was ik met mijn vrouw Lisette op vakantie in de Zuidfranse Drôme Provençale, om precies te zijn in het dorpje Condorcet bij Nyons (44°24'41.1"NB, 05°12'28"OL). Behalve wandelen, genieten van krekelgeluiden en opsnuiven van lavendelgeuren had ik ook wat optiek naar het zuiden meegezeuld: een drieduims TeleVue 76mm f/6.3 TV-76 lenzentijker met 0.8x telecompressor/field flattener op een Super-Polarismontering en een Baader-gemodificeerde Canon EOS 350D camera voorzien van Astronomik CLS-clipfilter. Ik had een programmeerbare afstandsbediening, heel handig, zodat tijdens langdurige belichtingsseries ik mij in huis kon terugtrekken om een spannende detective te lezen.

Het huisje wat we huurden had een fraai waarneemterras en mooi uitzicht op het zuiden. In de eerste week was er nog maanlicht, zoals hiernaast te zien. De "theepot" van de Boogschutter is echter al zichtbaar ten ZW van Jupiter. Met name in de laatste maanloze week was er gelukkig een aantal heldere nachten. Want van dat laatste ben je zelfs in de Provence niet verzekerd. Al tegen achten werd de melkweg zichtbaar.

Er was wel enige lichthinder van het nabijgelegen dorpje. De grensmagnitude was ongeveer 5. Geen La Palma dus, maar daaraan tilde ik als lichtgehinderde waarnemer uit Nederland niet zo zwaar. En daarbij heb je tegenwoordig filtertjes die heel veel leed kunnen verzachten.
Voor planeetwaarneming hoef je niet naar de Provence te gaan. De seeing is daar meestal erbarmelijk. Als de mistral heeft gewaaid is Jupiter in de telescoop slechts te zien als een vage dansende klodder. Wel was er op 24/9 nog een leuke samenstand Jupiter met ster HIP92931 (SGR), van m 5.9. Hiernaast een foto van 17:56 UT, 1 sec. op 100 iso. Alle manen bevinden zich rechts van Jupiter, Io aan de planeet 'geplakt'. De ster staat eronder.
In de eerste uren voor maanopkomst konden de "topstukken" van de Boogschutter worden gekiekt, zoals "het wolkje uit de theepot" M8 (Lagunenevel, rechts) en M20 (Trifidnevel, links), 19-09-2008; 19:33 - 20:10 UT, 6 x 150 sec. belicht, opkomende nog bijna volle maan.
Vlakboven M8 en M20, nog steeds in de Schutter, staat emissienevel M17, beter bekend als de Omeganevel. 20-09-2008; 19:15 - 19:47 UT, 6 x 130 sec. belicht.
Boven M17 staat emissienevel M16 ofwel de Arendnevel in Serpens Cauda (Staart van de Slang). Hier fotografeerde de Hubble-telescoop "De Zuilen der Schepping", die hier heel klein te zien zijn middenin de nevel.
Wachten we twee uurtjes, dan zien we het sterrenbeeld Waterman, met daarin NGC 7293 ofwel de Helixnevel, een planetaire nevel. 24-09-2008; 21:08 - 21:51 UT; 7 x 180 sec. belicht. De Helixnevel beslaat aan de hemel een vrij groot gebied maar is vanwege de zuidelijke positie en de lage oppervlaktehelderheid een moeilijk waarneembaar object.
Hoog aan de hemel prijkte de Melkweg. Centraal daarin het sterrenbeeld Zwaan. Daar weer in het midden vinden we NGC 6888 (ook bekend als Caldwell 27, de Croissantnevel of "Het oortje van Van Gogh"). Dit is een emissienevel, ontstaan door snelle stellaire winden van de Wolf-Rayet star WR 136 (HD 192163) die botsten met eerder uitgestoten gassen die werden uitgestoten toen de ster een rode reus werd. 25-09-2008; 20:51 - 21:35 UT; 7 x 180 sec. belicht.
Even geduld en dan gaat Cassiopeia door het zenit. Om g Cassiopeiae, de middelste ster van de bekende "W" bevindt zich een zwakke emissienevel, die ook luistert naar de illustere naam IC63. 24-09-2008; 19:46 - 20:29 UT 8 x 180 sec. belicht
Ook in Cassiopeia staat de open sterrenhoop M52, rechts op de foto, met daarbij de emissienevel NGC7635 (midden) die ook bekendstaat als de Bubbelnevel. Linksonder dan nog emissieneveltje NGC 7538 (Cepheus). Foto 25-09-2008; 19:43 - 20:26 UT; 8 x 180 sec. belicht.

Terug